Zelfreflectie ofwel reflecteren op eigen gedrag en je persoonlijk functioneren is één van de basisbehoeftes van een authentiek leider. Je onderzoekt je manier van handelen, maar ook hoe je reageert op een bepaalde situatie en hoe dat voelt. Maar waarom is zelfreflectie zo belangrijk?
Door te reflecteren vergroot je je zelfkennis, word je bewust van emoties, gedachten en jouw oordelen of overtuigingen hierover. Bovendien krijg je inzicht hoe je daarnaar handelt.
Waarom is zelfreflectie belangrijk
Zelfreflectie is van belang, omdat alle situaties die zich voordoen, iets zeggen over jezelf. Het is één van de belangrijkste manieren om jezelf verder te ontwikkelen als persoon en als leider. Het zorgt niet alleen voor persoonlijke groei, maar ook voor minder angsten en depressies. Daarnaast zorgt het voor meer zelfvertrouwen, verbetert het je concentratie en vergroot het je overzicht.
Feikje Wagenaar, ondernemer bij Studio Feikjen, over wat zelfreflectie haar keer op keer weer brengt:
“Door zelfreflectie stap ik steeds minder snel in oude patronen, waardoor ik anders reageer op situaties. Het geeft gaandeweg meer ruimte voor onbevangenheid en een leven zonder (voor)oordeel. En dat geeft vrijheid!”
Zelfreflectie is overigens iets anders dan evalueren. Het is belangrijk om het evalueren, waarin je iets of iemand beoordeelt, uit te stellen. Niet oordelen geeft ruimte aan je zelfonderzoek, waardoor je meer leert over je eigen handelen. Maak dus ruimte in je overvolle agenda voor zelfreflectie! Vijf tot tien minuten per dag is al voldoende.
Zelfreflectie toepassen
Om je op weg te helpen met reflecteren vind je hieronder een aantal reflectievragen die je jezelf keer op keer kunt stellen:
- Hoe voel jij je nu? En waar voel je dit in je lichaam?
- Wat raakte je emotioneel? En wat deed je toen?
- Wat waren je gedachten of overtuigingen hierbij?
- Wat ging er goed? Wat dacht, deed, voelde en wilde je?
- Wat ging er minder goed? Wat dacht, deed, voelde en wilde je toen?
- Wat waren je gedachten, oordelen en/of overtuigingen toen?
- Wat of wie zou je kunnen helpen in deze situatie?
- Wanneer is iets voor jou succesvol?
- Waardoor laat jij je leiden?
- Wanneer en waardoor raak jij gespannen?
- Wat motiveert je?
- Wat leidt tot voldoening? Waar krijg je energie van?
- Waar ben je trots op?
- Wat wil je bereiken?
- Wat mag je nu onder ogen zien?
- Wat heb je geleerd?
- Wat ga je vanaf morgen anders doen?
- Wat zijn je valkuilen waardoor je mogelijk weer in je oude gedrag vervalt?
- Hoe kun je deze valkuilen vermijden de volgende keer?
Het proces
Het proces van zelfreflectie is heel waardevol. Met name is als jij deze nieuwe informatie en inzichten weet te integreren in jouw huidige leven. Door het vergroten van je zelfinzicht en zelfkennis ben jij in staat om bewuste keuzes te maken om hiermee je koers te wijzigen of juist koers te behouden.
Als je de stappen tot nu toe hebt doorlopen gaat toepassen dan blijf je trouw aan jezelf en maak je keuzes die goed zijn voor jou. Je bent op weg naar authentiek en krachtig leiderschap. Uiteindelijk brengt dit meer rust, impact en voldoening in je werk en je leven.
Door zelfreflectie merk je mogelijk dat je weer nieuwe gedachten, gevoelens en overtuigingen tegen komt. Hierdoor lijkt het alsof je weer van voren af aan kunt beginnen. Alsof je steeds weer opnieuw deze stappen mag doorlopen. Je zult merken dat als je eenmaal aan deze reis begonnen bent, dat je ook niet meer wilt stoppen. Persoonlijke groei is immers een continu proces. Elke keer vind je weer een diepere laag in jezelf en kun je nog beter aangeven wie je bent en wat je wilt. Het leven is geen zoektocht naar geluk of succes. Je leven is een zoektocht naar jezelf, 100% jezelf. Geluk en succes zijn een gevolg.
“to be yourself in a world that is constantly trying to make you something else, is the greatest accomplishment” – Ralph Waldo Emerson
Excelleren: Hoe doe je dit?
Maar hoe zorg je er nu voor dat je nog beter wordt in authentiek leiderschap? Eigenlijk is dit een heel simpel antwoord: blijven oefenen met de in eerdere blogs genoemde stappen. Zorg ervoor dat jouw interne leider vaker aan het roer staat en doe de dingen die goed voelen.
Naast het blijven doorlopen van deze stappen zijn voor excellent leiderschap nog een aantal elementen van toepassing:
1. Successen vieren
Door zelfreflectie leer je ook successen beter te zien. Iets wat we nog veel te vaak vergeten of door de drukte niet aan toekomen. Bovendien hoort het bij de Nederlandse cultuur om niet te veel stil te staan bij successen. De uitspraken ‘doe maar normaal dan doe je al gek genoeg’ en ‘bescheidenheid siert de mens’ kent iedereen wel. We willen niet te koop lopen met ons succes. Overigens hebben vrouwen hier over het algemeen meer last van dan mannen.
Toch is het vieren van successen belangrijk. Het is niet alleen een moment van zelfreflectie en evaluatie, maar het geeft je ook belangrijke informatie over de toekomst. Je weet nu immers wat werkt. Bovendien merk je dat het vertrouwen in eigen kunnen of dat van je team enorm toeneemt als je er even bij stilstaat. Het laat zien dat je trots bent op jezelf of je team en dankbaar. Dat is een hele prettige, positieve energie om te ervaren. Wat was jouw laatste succes? Probeer er minimaal wekelijks even bij stil te staan. Maak bijvoorbeeld van vrijdag de ‘vier-je-successen-dag’.
2. Echt verbinding maken
We willen ons allemaal verbinden met anderen. Ik ben ervan overtuigd dat waar mensen bij elkaar zijn, hun aandacht gezamenlijk ergens op richten en hun gevoelens delen, er iets bijzonders ontstaat. Een energie die met iedereen iets doet. Als je vrolijk bent en plezier hebt, is het leuker om deze te delen met anderen. Maar je hebt ook anderen nodig om geïnspireerd of geconfronteerd te worden, zodat je kunt leren. Jezelf écht met anderen verbinden zet dingen in beweging en geeft betekenis.
Wat écht verbinden overigens zo lastig maakt is dat we slecht luisteren. Terwijl de ander spreekt, praten we in ons hoofd met onszelf. We zijn al bezig om te bedenken wat we zo meteen zelf gaan zeggen. Vaak horen we de ander wel, maar luisteren we niet echt. Stop daarom het gesprek met jezelf en focus je alleen op wat de ander zegt.
3. Afspraken nakomen
Een authentiek leider is integer. Dit betekent niet alleen dat je eerlijk en oprecht bent en geen verborgen agenda hebt. Een integer persoon beschikt ook over een intrinsieke betrouwbaarheid: hij zegt wat hij doet en doet wat hij zegt. Hij handelt in overeenstemming met zijn principes en houdt zich aan de verplichtingen die hij op zich heeft genomen. Integriteit is net als verbinding een belangrijke basis voor goede relaties met de mensen om je heen.
4. Focus
Ooit was het de bedoeling dat elektronica ons leven zou verlichten, maar helaas is het voor velen een bron van onrust geworden. De hoeveelheid prikkels die hiermee op ons afkomen is vele malen groter dan enkele tientallen jaren geleden. Niet gek dus dat we moeite hebben om onze aandacht erbij te houden. Velen worden hierdoor beheerst. Ga eens voor jezelf na hoeveel tijd jij elke dag achter de tv, pc of je mobiele telefoon zit? Hou het maar eens een aantal dagen bij voor jezelf.
Deze verslaving zorgt aantoonbaar voor zo’n 20 tot 40% productiviteitsverlies. Bovendien gaat de kwaliteit van je werk omlaag. Genoeg redenen om je focus te verhogen en de hoeveelheid afleidingen te verminderen.
5. Toegevoegde waarde
In elk contact dat we met een ander hebben en in alles wat we ondernemen, hebben we de mogelijkheid om waarde toe te voegen. Elke dag opnieuw. Vaak zit het al in kleine dingen, zoals iets aardigs zeggen waarmee we de ander op zijn gemak stellen, een bloemetje of een stapje extra voor een klant of medewerker.
Als authentiek leider ken je jouw unieke bijdrage of toegevoegde waarde en weet je hoe je hiermee bijdraagt aan het grotere geheel. Sta jij wel eens stil bij de rol die je vervult? Hoe kijk je tegen jouw rol aan in jouw organisatie? Wat is jouw toegevoegde waarde voor de organisatie en hoe zou jij je toegevoegde waarde kunnen vergroten?
Meer weten over zelfreflectie of persoonlijk leiderschap?
Ben jij een ambitieuze ondernemer of manager, maar kun jij dat je nog wat stappen kunt zetten in jouw (persoonlijke) leiderschap en wil je hier meer over weten of hulp bij hebben?
Ik nodig je van harte uit om je in te schrijven voor mijn eerstvolgende masterclass. Inschrijven is helemaal gratis!
