Jouw droomleven ontstaat niet vanzelf. Als je wilt dat je leven beter wordt dan moet jij het zelf beter maken. Het komt neer op verantwoordelijkheid nemen en leiderschap tonen om datgene te realiseren wat jij graag zou willen.
In ieder van ons zit een leider en een volger. Met de volger bedoel ik je onbewuste, geconditioneerde zelf, je oerinstinct, je ego. Diegene die altijd denkt in schaarste en tekorten en die ervoor zorgt dat je je een slachtoffer of speelbal voelt van de wereld om je heen.
Jouw interne leider observeert, reflecteert en stuur bij. Hij neemt verantwoordelijkheid en zorgt ervoor dat je je kunt aanpassen aan veranderingen. Soms staat de interne leider aan het roer, maar vaker is het de volger die onze keuzes bepaalt. De leider ligt vaak te slapen.
In de praktijk
Leon is al een aantal jaren manager bij hetzelfde bedrijf, maar is in al die jaren langzaam wat kilo’s aangekomen. Inmiddels heeft hij echt last van overgewicht en krijgt steeds meer fysieke ongemakken. Hoe graag hij ook wil, het afvallen wil niet lukken. De volger in hem kiest ervoor om ’s avonds met een zak chips op de bank te zitten als hij een vervelende dag heeft gehad. Kortstondig zorgt dit voor een troostend gevoel, maar op de lange termijn raakt Leon steeds verder van zijn doel verwijderd.
Slachtofferrol
De volger in ons kan dus moeilijk weerstand bieden aan verleidingen en duikt regelmatig de slachtofferrol in. Dit betekent dat je anderen of omstandigheden aanwijst als oorzaak voor je negatieve gevoelens en gedachten. Je neemt dus niet de verantwoordelijkheid voor je eigen leven. De leider daarentegen kan verleidingen makkelijker weerstaan en zorgt ervoor dat je de juiste beslissingen neemt voor de lange termijn. Daarbij calculeert hij eventuele korte termijn pijn (of minder plezier) in.
Verantwoordelijkheid nemen met de Cirkel van Acht
Een heel mooi model die je bewuster maakt van de rol van de leider en volger in je is genaamd de ‘Cirkel van Acht’. Dit model is een hulpmiddel waarmee je in bepaalde situaties je eigen gedrag en reacties kunt onderzoeken. Bovendien kun je hiermee bewuster keuzes maken hoe jij met bepaalde situaties wilt omgaan.
DIP-pen
Bijna dagelijks gebeuren er dingen om je heen die anders gaan dan je graag zou willen of had voorgesteld. Laten we dit voor het gemak even een ‘lastige situatie’ noemen.
Kenmerkend voor de onderste cirkel is dat je je richt op het verleden. Onbewust vergelijk je de lastige situatie met eerdere ervaringen of met een ideaalbeeld (1). Vervolgens oordeel je razendsnel over jezelf, een ander of de situatie (2). Hierdoor krijg je het idee geen invloed te hebben op de situatie (3). Je legt de verantwoordelijkheid buiten jezelf en voelt je slachtoffer van de situatie of een ander persoon. Je gaat in verzet en verzint een smoesje waarom het niet aan jou ligt (4). Of je verzandt in geklaag, gezeur en geroddel. Hierop volgt automatisch inadequaat gedrag, zoals afstand nemen, niks doen of je kop in het zand steken (5). Vaak hoor je geluiden als “ja maar” in deze onderste cirkel.
De meeste mensen vinden het best comfortabel in de onderste cirkel. Je hoeft immers zelf geen actie te nemen en je hoopt dat anderen veranderen. Dit reactiepatroon is vaak een automatisme en gebeurt in een split second. Dit reactiepatroon noem ik ook wel DIP-pen ofwel Denken In Problemen.
Als je in deze onderste cirkel blijft hangen, wordt het steeds lastiger om verantwoordelijkheid te nemen. Voordat je het je realiseert is dit patroon een onderdeel van je identiteit geworden en zit je in een zogenaamde neerwaartse spiraal. Op de lange termijn maakt het je leven steeds minder leuk.
KIK-ken
Toch hebben we vaak meer invloed dan we denken. Je kunt namelijk uit de onderste cirkel stappen door de bovenste cirkel te doorlopen. De eerste, maar tevens moeilijkste, stap hierbij is het accepteren van de situatie (8). Vaak spelen emoties een rol, die je maar al te graag weg wilt drukken. Accepteren betekent niet dat je je neerlegt bij de situatie, maar dat je erkent dat er bepaalde emoties zoals boosheid, verdriet, onmacht of angst zijn. Word je bewust van emoties en overtuigingen die je op dat moment ervaart. Bekijk de situatie vanuit het hier en nu en laat ervaringen uit het verleden buiten beschouwing. Als dit je lukt, dan kun je in het hier en nu beslissen wat je wilt (9). Je hebt dan het idee invloed te hebben (10). Je kunt invloed uitoefenen op de situatie of hoe je hiermee omgaat. Vervolgens onderneem je actie en daarmee heb je verantwoordelijkheid genomen in deze situatie. Deze acties kunnen zowel groot als klein zijn. Je kunt de macht volledig terugnemen of bijvoorbeeld advies vragen aan iemand anders. Je verandert je gedrag van ineffectief naar oplossingsgericht gedrag (12). Dit noem ik ook wel KIK-ken ofwel Kijken In Kansen.
Als je er alles aan gedaan hebt, maar nog steeds een onbevredigend resultaat hebt, dan kun je concluderen dat het je (nog) niet gelukt is. Mogelijk kun je de lastige situatie niet veranderen. Bepaalde omstandigheden en situaties zijn immers niet maakbaar of te sturen. Accepteer dan dit resultaat volledig. Ook hierbij neem je verantwoordelijkheid voor je eigen resultaten.
Een mooie quote hierbij is:
“Geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen. Geef me de wijsheid om te accepteren wat ik niet kan veranderen. Geef me het inzicht om het verschil tussen beide te zien” – Franciscus van Assisi
Je interne leider blijven ontwikkelen door verantwoordelijkheid te nemen
Je hebt niet altijd in de hand wat er gebeurt in je leven. Maar jij kunt zelf wel bepalen hoe je met die gebeurtenis omgaat. Hoe beter je hierin wordt, des te groter de kans dat er minder vervelende dingen gebeuren. Simpelweg omdat je je verantwoordelijkheid neemt en je zaken beter op orde hebt. Je lost je problemen immers op als ze nog te overzien zijn. Hierdoor ervaar je uiteindelijk minder problemen en wordt je leven een stuk eenvoudiger.
Vraag jezelf continu af wat je nu kunt doen om de situatie beter te maken dan deze momenteel is. Een schuld heb je misschien niet morgen afgelost, maar je kunt wel een plan maken of direct een eerste stap zetten door 100 euro af te lossen, zodat de situatie telkens iets beter wordt.
Leiding geef je in eerste instantie aan jezelf. Het is een kunst om je onbewuste, geconditioneerde patronen en je ego in toom te houden. Persoonlijk en authentiek leiderschap betekent dat je verantwoordelijkheid neemt en dat je je interne leider blijft ontwikkelen. De leider in je wordt krachtiger dan de volger. Iedereen wil graag een interne leider volgen en daarmee ben je een inspirerend voorbeeld voor velen.
Kan jij hierbij wat hulp gebruiken?
Wil jij jouw interne leider wat vaker aan het roer zetten? Wil je leren een succesvolle, effectieve leider te zijn? Voor jezelf en voor je team of organisatie? Doe dan mee met de masterclass die binnenkort gegeven wordt. Je kunt gratis meedoen.
