Leiderschap. Iedereen heeft er elke dag mee te maken. Want hoewel het begrip leiderschap door velen wordt gedefinieerd als ‘leidinggeven aan anderen’, is leiderschap niet gebonden aan een formele rol of een formele positie. In iedereen zit een leider, een interne leider. Helaas staat deze niet bij iedereen aan het roer. Lees hieronder waarom leiderschapsontwikkeling zo belangrijk is en hoe je dit kunt verbeteren.
Wat is de definitie van leiderschapsontwikkeling?
Leiderschapsontwikkeling is het proces waarbij individuen of groepen worden geholpen om de kwaliteiten en vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn om effectieve leiders te worden. Dit kan worden bereikt door middel van formele opleiding, coaching, mentoring en andere ontwikkelingsprogramma’s.
Leiderschap gaat niet alleen over het nemen van beslissingen en het geven van instructies aan anderen, maar ook over het inspireren en motiveren van mensen om hun potentieel te bereiken en gemeenschappelijke doelen te bereiken. Effectieve leiders zijn in staat om een visie te formuleren en anderen te overtuigen om deze visie te delen en er samen naartoe te werken.
Formele leider
In mijn eigen carrière ben ik heel lang een formele leider geweest. Ik heb jarenlang leidinggegeven als apotheker en als militair. Daarna heb ik ruim 10 jaar gewerkt als manager en managing director van verschillende afdelingen en divisies bij een grote farmaceutische multinational. Ik was een succesvol leider van een divisie met in totaal 240 mensen en heb me hier jarenlang als een vis in het water gevoeld. Ik werd gezien als een zelfverzekerde, krachtige leider.
Leiderschapsontwikkeling gestagneerd
Maar langzaam maar zeker verloor ik toch de regie over mijn leven en kwam ik vast te zitten in een bepaald patroon. Ik ging nog harder werken en mijn tevredenheid nam steeds verder af. Ik ging doen wat ik dacht dat hoorde en normaal was. Denkend dat dit mijn leven was en dat ik dat maar moest accepteren. Ik was niet of nauwelijks meer verbonden met mijn eigen hart en was op zoek naar zingeving. De vragen ‘Wie ben ik?’ en ‘Wat wil ik nu echt?’ spookten regelmatig door mijn hoofd. Ik was vast komen zitten en mijn leiderschapsontwikkeling was gestagneerd, waardoor ik in elk geval een gedeelte van mijn identiteit en authenticiteit was verloren.
Uiteindelijk ben ik in 2017 in een burn-out beland en heb ik besloten dat het anders moest. Ik wilde de regie over mijn carrière en mijn leven weer terug. Ik realiseerde me dat de baan waarin ik zat mij niet meer gelukkig maakte en maakte in 2018 de stap om te gaan ondernemen. Onvoldoende aandacht besteden aan leiderschapsontwikkeling kan grote consequenties hebben.
Is leiderschap te ontwikkelen?
Is leiderschap te ontwikkelen? Gelukkig is het antwoord hierop ‘ja’. Al zeg ik er direct bij dat het niet altijd gemakkelijk is. Een echte, natuurlijke leider word je niet door bepaalde trucjes toe te passen. Authentieke leiderschapsontwikkeling ontstaat namelijk van binnenuit.
Beginnende leiders zie je vaak de stijl van hun eigen baas kopiëren. En uiteraard hebben we allemaal onze eigen rugzak meegekregen met signalen van onze ouders, familieleden, leraren, etc. Dit zorgt ervoor dat we op een bepaalde manier leidinggeven, vaak met aannames hoe je denkt dat het moet of hoe het hoort. Meestal is dit niet de meest krachtige manier van leidinggeven, simpelweg omdat het niet JOU manier is. Mensen voelen het aan als jouw leiderschap niet authentiek is.
Leiderschapsontwikkeling is verwijderen wikkels
Mijns inziens gaat het bij leiderschapsontwikkeling dan ook niet over het ontwikkelen van een nieuwe vaardigheid, maar om het verwijderen van de niet helpende (emotionele) blokkades.
Authentieke leiders werken en leven vanuit hun persoonlijke kracht, dat deels is gevormd door het leven, maar ook door continue persoonlijke ontwikkeling. Het gaat erom dat jij het lef hebt om naar jezelf te kijken en aan de slag gaat met jouw eigen ont-wikkeling. Deze term is niet voor niks gekozen. Leiderschapsontwikkeling heeft te maken met je ontdoen van de wikkels die je dacht nodig te hebben bij het leidinggeven. Stap voor stap ga je hierbij terug naar jouw eigen kern.
Bewustwording als eerste stap
De eerste stap die je mag zetten in jouw leiderschapsontwikkeling is bewustwording. Hoe doe ik het momenteel? En hoe voel ik me hierbij? Wat mag ik nog verder ontwikkelen?
Belangrijk hierbij is om te weten dat jij altijd een volger en een interne leider in jou hebt. De volger die denkt liever niet actief, maar reageert vooral op gebeurtenissen. De interne leider die is bewust en maakt dan ook bewuste keuzes. Als jouw interne leider aan het roer staat dan ben je vaak creatief, gemotiveerd en voel je je krachtig. Als de volger aan het roer staat dan voel je je op zich wel goed, maar je bent niet proactief bezig. Je bent niet bezig om jouw werk en leven vorm te geven zoals jij dat graag zou willen. Je ben reactief en wordt vaak geleid door de waan van de dag. Helaas is bij velen de volger sterker ontwikkeld dan de intern leider.
Je interne leider activeren
Uit bovenstaande blijkt al dat het absoluut noodzakelijk is bij leiderschapsontwikkeling om te zorgen voor een actieve interne leider. Je kunt deze interne leider activeren door bewustwording en deze vervolgens te trainen, zodat deze steviger wordt. Het makkelijkste is om te starten met het herkennen van de momenten dat je volger aan het roer staat.
Je volger kun je namelijk herkennen aan:
- Heel veel oordelen
- Liever routinematig bezig zijn
- Vooral vanuit macht iets proberen te regelen
- Vanuit negatieve emoties (angst, boosheid) iets willen regelen
- Je makkelijk slachtoffer voelen en anderen de schuld geven
- Sterk reageren op impulsen van buitenaf
- Veel piekeren
Check nu heel eerlijk voor jezelf of je een of meerdere van bovenstaande punten herkent.
Bewuste, actiegerichte houding
Door hier heel eerlijk naar te kijken activeer je jouw interne leider al. Je wordt je namelijk bewust van jouw eventuele reactieve houding. De eerste stap is gezet op het pad van leiderschapsontwikkeling. Als je vervolgens hier wat aan wilt veranderen, dan dien je een andere keuze te maken en te gaan experimenteren met ander gedrag. Leiderschapsontwikkeling gaat dus juist om een bewuste en actiegerichte houding. Bewust naar eventuele wikkels kijken en vervolgens besluiten om je je ervan te ontdoen.
Return on investment van leiderschapsontwikkeling
Ik merk dat sommige bedrijven het nog lastig vinden om hierin te investeren. Want wat is de return on investment van leiderschapsontwikkeling? Hoe meet je immers of een leider beter is gaan presteren na een ontwikkelingstraject?
Het effect van leiderschapsontwikkeling komt onder andere tot uiting via de werknemersbetrokkenheid. Met betere leiders krijg je meer betrokken medewerkers. En meer betrokkenheid in organisaties leidt tot een hogere productiviteit en minder (verzuim)kosten, zoals we allemaal wel weten. Wat ook opvalt is dat leiders die zichzelf verder ontwikkelen vaak meer zelfvertrouwen opbouwen en hierdoor steviger in hun schoenen komen te staan.
Door in te zetten op leiderschapsontwikkeling laten organisaties bovendien zien dat ze in hun leiders willen investeren, waardoor leiders zich gewaardeerd voelen.
Ben jij de leider die je zelf zou volgen?
Volgens een studie van Gap International geeft 85% van de organisaties aan het beste uit hun mensen te halen ‘zeer belangrijk’ te vinden. Helaas bleek ook dat minder dan de helft aangeeft in leiderschapsontwikkeling of persoonlijk leiderschap te zullen investeren.
Maar in een tijd waarin veranderingen en reorganisaties elkaar in rap tempo opvolgen, kunnen we niet anders dan onszelf als leider continu blijven ontwikkelen. Jezelf blijven ontwikkelen zou ‘gewoon’ bij je werk moeten horen in plaats van alleen als een beloning gezien te worden. En zoals al eerder gezegd kunnen de consequenties groot zijn als je niet luistert naar jouw aangeboren verlangen om jezelf te ontwikkelen.
Wat ik vaak zeg, is dat leidinggeven een vak is en ‘leider’ een eretitel. Die mag je verdienen door je steeds weer in te zetten om het beste uit jezelf en je team te halen. Maar leiderschap begint met het goed leiden van jezelf.
Jouw leiderschap kun je verder ontwikkelen door jouw interne leider wat vaker te activeren, je meer bewust te worden van hoe je dingen doet en met meer lef je keuzes te maken. Stel jezelf eens de volgende vraag: ben jij al de leider die je zelf zou volgen?
Hulp nodig?
Wil jij ook jouw leiderschap verder ontwikkelen? Voor jezelf of voor je team/organisatie? Wil jij die interne leider wat meer aan het roer zetten? Schrijf je dan nu gratis in voor de masterclass die binnenkort gegeven wordt. Heel graag tot dan!
