Feit is dat wij mensen continu keuzes maken. Elke dag wel tienduizenden, waarvan sommigen met kleine en anderen met grote gevolgen. Maar hoeveel bewuste keuzes maken we eigenlijk?
Veruit het grootste deel van deze keuzes maak je onbewust en in een fractie van een seconde. En gelukkig maar, want dan hoef je niet elke keer lang na te denken of je een jas aandoet, wat je op je brood smeert of welke sokken je aantrekt. Je wordt immers grotendeels gestuurd door onbewuste processen en patronen.
Onze omgeving kan zo ingericht worden dat je bijna automatisch een bepaald gedrag vertoont of een bepaalde optie kiest. Hiervan wordt bijvoorbeeld graag gebruik gemaakt in winkels of op websites. Er wordt niet voor niks geadviseerd om een appeltaart te bakken net voordat mensen, die geïnteresseerd zijn in de aankoop, je huis komen bezoeken.
Bewuste keuzes maken
In de vorige blog heb je al gelezen dat de volger in ons vaak aan het roer staat en dat we daarmee dikwijls onbewust kiezen voor korte termijn plezier in plaats van lange termijn geluk. De interne leider weet wat hem beweegt en kan verleidingen gemakkelijker weerstaan. Hij zorgt er juist voor dat we bewuste keuzes maken die zorgen voor meer geluk en succes op de langere termijn.
De regie pakken over je leven houdt in dat je bewuste keuzes maakt over hoe je met bepaalde situaties omgaat. Bewust keuzes maken is een belangrijke vaardigheid voor een authentieke leider. Hij weegt regelmatig af of zijn keuzes nog in lijn liggen met zijn innerlijke waarden en zijn doelen.
Door bewust te overwegen hoe je met bepaalde situaties wilt omgaan, word je minder afhankelijk van de omstandigheden. Als je bewuste keuzes maakt zul je merken dat de invloed die je hebt over je eigen leven vaak veel groter is dan je denkt.
“Ik ben niet wat mij is overkomen, ik ben wat ik kies te worden” – Carl Jung
Keuzestress
Vandaag de dag zijn er veel mensen die keuzestress ervaren of lang blijven twijfelen bij een bepaalde beslissing. Enerzijds omdat we veel meer informatie en dus keuzemogelijkheden hebben vergeleken met vroeger. Anderzijds omdat mensen minder contact hebben met hun gevoel en intuïtie, hun van nature gegeven innerlijke wijsheid die meer ‘weet’ dan hun hoofd. Sommigen maken pagina’s vol met lijstjes met de voor- en nadelen van bepaalde keuzes. Hierdoor blijf je als het ware rondjes rijden op de rotonde. Je neemt geen afslag en wordt steeds onzekerder, omdat je anderen wel keuzes ziet maken. Hierdoor wordt het nog lastiger om een goede beslissing te nemen.
Voorbeeld
Tamara vindt het ook bijzonder lastig om bewuste keuzes te maken. Ze is erg breed geïnteresseerd en heeft op haar twintigste al verschillende (bij)baantjes en bedrijven van binnen gezien. Ze heeft er zelfs al een ondernemersavontuur opzitten. Steeds vaker wordt haar enthousiasme door anderen gelabeld als onrustig en wispelturig. Ze gaat steeds meer twijfelen aan zichzelf en voelt zich steeds eenzamer. Ze gaat zelfs geloven in wat anderen tegen haar zeggen en verliest hierdoor haar enthousiasme. Ze is bang om de verkeerde keuzes te maken. Uiteindelijk past ze zich aan en begint aan een functie waarin ze weliswaar succesvol is, maar na een paar jaar compleet afgestompt.
Oorzaak en gevolg van keuzestress
Verder zie je dat keuzestress vaak ontstaat als het gaat om grote beslissingen met een grote impact op het leven. Denk bijvoorbeeld aan trouwen, verhuizen, een baan opzeggen of kinderen krijgen. Hoe groter de consequenties zijn, hoe moeilijker de keuze gemaakt wordt.
Na mijn eigen burn-out in 2017 was het overduidelijk dat het werk wat ik deed niet meer overeenkwam met mijn persoonlijke wensen. Ik wilde graag als trainer/coach een eigen onderneming starten. Maar ik zat in een zogenaamde gouden kooi en vond het lastig om mijn financiële zekerheid op te geven. Het heeft dan ook een aantal maanden geduurd voordat ik de daad bij het woord heb gevoegd en mijn baan als Managing Director had opgezegd.
Keuzestress is zorgwekkend en zeer verlammend, waardoor jij niet het beste van jezelf kan laten zien en dus ook niet meer de bewuste keuzes gaat maken. Je voelt je uiteindelijk minder energiek en gelukkig.
Twijfel en keuzestress ontstaan door angst. De angst om de verkeerde beslissing te nemen en de angst om het niet goed te doen. Perfectionisme kan ons soms aardig in de weg zitten. Verder is er ook nog de angst om iets te verliezen of iets te moeten missen. Wie kiest neemt immers afscheid van een aantal mogelijkheden. Deze mensen willen graag alles uit het leven halen en hebben last van het FOMO-complex: de Fear Of Missing Out.
Angst is een slechte raadgever zegt men altijd en dat is waar. Vanuit twijfel, onrust en angst neem je meestal niet de beste beslissingen. En door niet te kiezen maak je – vaak onbewust – uiteindelijk ook een keuze.
Mindset
Je weet inmiddels al dat het maken van bewuste keuzes je meer brengt dan door klakkeloos je vaste – vaak onbewuste – gewoontes te volgen. Toch zie je dat veel mensen denken dat ze geen keuze hebben, doordat ze regelmatig het gevoel hebben van alles te ‘moeten’. Vaak hoor je jezelf zeggen dat je nog een paar dingen af moet maken. Maar hoe zou het klinken als je het woordje ‘moet’ zou vervangen door bijvoorbeeld ‘wil’? Je kiest er dan voor om iets af te maken, omdat je het beloofd hebt of omdat je graag je verantwoordelijkheid neemt. Het verschil zit hem in je mindset. Door te beseffen dat elke situatie een keuzemogelijkheid in zich draagt, verhoog je de kwaliteit van je leven.
Bewuste keuzes maken op basis van IQ en EQ
Aan elke bewuste keuze gaat een proces vooraf. Soms kies je intuïtief en weet je diep van binnen of je dicht bij de juiste keuze bent en soms is het wikken en wegen en baseer je je beslissing op je ratio.
Vroegere filosofen als Plato vonden dat het verstand het gevoel moest controleren, omdat gevoelens zouden leiden tot overhaaste en onjuiste beslissingen. De afgelopen decennia zijn er steeds meer wetenschappelijke onderzoekers die menen dat emoties en gevoelens beslissingsprocessen in positieve zin kunnen beïnvloeden. Eigen ‘weten’ we gevoelsmatig als heel veel. We noemen dit ook wel het zogenaamde EQ.
Toch zijn velen van ons zo geconditioneerd in het maken van keuzes op basis van alleen ons verstand (IQ), dat we het gevoel ondergeschikt gemaakt hebben of soms zelfs helemaal uitgeschakeld. Op de een of andere manier lijkt ratio een cooler imago te hebben dan gevoel, zeker in het zakelijke leven.
Maar waarom zou je keuzes maken op alleen het een of het ander als ze elkaar ook kunnen ondersteunen? Rationele besluitvorming wordt namelijk niet gehinderd door je gevoel, maar erdoor gedreven. Gevoelens en emoties vertellen je immers wat je belangrijk vindt en waar je waarde aan hecht. Op zich logisch, want het woord ‘emotie’ is afgeleid van het Latijnse woord ‘emovere’, wat ‘doen bewegen’ betekent. Kortom: emoties helpen je te bepalen welke informatie je relevant en overtuigend vindt. Emoties kunnen je helpen om dichterbij jezelf te komen en je behoeftes te leren kennen, waardoor het maken van bewuste keuzes makkelijker wordt.
Een bijkomend voordeel van beter in contact staan met je emoties en gevoel is dat dit (zelf)vertrouwen geeft, waardoor het nog eenvoudiger wordt om betere beslissingen te nemen.
Moed en mildheid
Ratio en gevoel zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en werken vaak onbewust ook al samen. Op basis van je gevoel en intuïtie heb je razendsnel een voorkeur voor een bepaalde keuze gemaakt. Je gebruikt daarna je ratio om deze keuze te rechtvaardigen en te rationaliseren.
Bewuste keuzes maken die goed zijn voor jezelf is niet altijd gemakkelijk. Het vereist inzicht en vooral een behoorlijk portie moed om dit te doen.
Belangrijk bij het maken van een bewuste keuze is dat je mild bent voor jezelf. Je maakt immers altijd de beste keuze die jij op dat moment kunt maken. Niemand neemt bewust de verkeerde keuze. Mocht je keuze onverhoopt toch niet goed uitvallen, zie dit dan als feedback op je keuze en leer hiervan in plaats van te blijven piekeren en malen hierover.
Hulp nodig bij het maken van bewuste keuzes?
Rijd jij ook steeds rondjes op dezelfde rotonde en wil jij leren om wat vaker bewuste keuzes te maken en daarmee een effectievere leider te worden voor jezelf en je team of organisatie?
Schrijf je dan in voor de gratis masterclass die binnenkort gegeven wordt.
